Yeshe Tsogyal Phật Mẫu có thân sắc màu đỏ, một mặt hai tay, tay phải lắc trống tay, tay trái cầm bát sọ đựng đầy cam lộ và kẹp chĩa ba khatvanga, hai chân ngồi tư thế kim cương, toàn thân trang nghiêm. Ngài có diện mạo trẻ trung và tỏa ánh sáng rực rỡ.
Yeshe Tsogyal Phật Mẫu là vị Phật Mẫu số 1 ở Tây Tạng, Ngài có rất nhiều lai lịch quá khứ.
Vào thời đại Phật Thích Ca Mâu Ni, Ngài là vị Nữ Thần Sông Hằng, tiền kiếp của Ngài là Thường Đề Bồ Tát, cũng là Diệu Âm Thiên Nữ, Bạch Độ Mẫu, sau này Ngài chuyển thế thành Mã Cát Lạp Tôn Machig Lapdron - tổ của pháp Chod, và chủ yếu nhất là Ngài là Phật Mẫu của Liên Hoa Sinh Đại Sĩ. Liên Hoa Sinh Đại Sĩ là vị Tổ Sư đầu tiên của Mật giáo Tây Tạng, Yeshe Tsogyal là vị Phật Mẫu đầu tiên của Liên Hoa Sinh Đại Sĩ ở Tây Tạng.
Kể từ khi Yeshe Tsogyal bắt đầu làm Phật Mẫu, Liên Hoa Sinh Đại Sĩ đã dạy pháp cho Ngài, pháp chủ yếu nhất là truyền thừa của Đại Viên Mãn, pháp truyền thừa Đại Viên Mãn này là pháp cửu thừa của phái Nyingma. Một là Thanh Văn thừa, một là Duyên Giác thừa, một là Bồ Tát thừa, ba thừa này thuộc về Hiển giáo và đều bao hàm bên trong pháp Đại Viên Mãn. Những thừa khác là Sự bộ, Hành bộ, Du già bộ, là ba bộ đầu của Mật giáo. Tiếp theo là Đại du già (Mahayoga), A Nỗ du già (Anuyoga) và A Để du già (Atiyoga), đây là Phật pháp cửu thừa, toàn bộ đều bao hàm bên trong pháp Đại Viên Mãn. Liên Hoa Sinh Đại Sĩ chủ yếu dạy pháp này cho Yeshe Tsogyal.
Chân Phật Tông có thánh vật đặt biệt của Yeshe Tsogyal Phật Mẫu, đó là dấu chân và hạt xá lợi.
Rất nhiều terma của phái Nyingma đều là do Yeshe Tsogyal và các đệ tử của Ngài bảo tồn. Ngài không chỉ là Phật Mẫu, mà sau khi Ngài làm Phật Mẫu, Ngài cũng là một Thượng Sư. Đệ tử của Ngài cực kì nhiều. Những lời giảng của Ngài giống như của Liên Hoa Sinh Đại Sĩ, sau cùng Ngài nói, Ngài căn bản là không chết, bạn chỉ cần y theo pháp mà thỉnh cầu Ngài thì Ngài sẽ đều xuất hiện trước mặt bạn.
Những khai thị quan trọng của Liên Sư với Yeshe Tsogyal. Những khai thị này lấy từ pháp terma, cũng là những khẩu quyết khai thị chí yếu, có sự khai sáng và lợi ích cực kì lớn đối với việc tu trì của đồng môn.
1️⃣ Khai thị thứ nhất: Ăn.
Lấy không khí làm thức ăn chính.
Những thứ khác như các loại thịt, rau quả, sản phẩm từ sữa, đậu, trứng, cá, là thức ăn phụ.
Dùng thực vật, khoáng vật, cam lộ làm thuốc.
Chú ý: Không khí nhất định phải trong lành, không khí ô nhiễm sẽ có hại mà không có lợi.
2️⃣ Khai thị thứ hai: Mặc.
Lấy chuyết hỏa làm quần áo.
Các y phục khác cần đơn giản, rộng rãi. Thậm chí lõa thể.
Tu pháp kim cang, đeo đồ trang sức bằng xương.
Chú ý: Lấy việc hô hấp của pháp chuyết hỏa làm chính yếu. Sau khi tu thành công thì không sợ cực lạnh hay cực nóng.
3️⃣ Khai thị thứ ba: Ở.
Lấy địa linh là chính, sống ở nơi thánh địa có linh khí.
Đất có linh khí, khí tập trung, môi trường sống, thủy thần, phương hướng (hướng từ trường), hoặc hang động, dưới cây, trong bụi cỏ, hoặc nhà nhỏ.
Chú ý: Không ở nơi bại hoại.
4️⃣ Khai thị thứ tư: Đi.
Lấy thông mạch là chính. Đại lễ bái tức là thông mạch, kinh hành tức là thông mạch, kim cang quyền tức là thông mạch. Pháp song thân tức là thông mạch.
Chú ý: Vận động là cần thiết, mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, đều có các pháp vận động.
5️⃣ Khai thị thứ năm: Thân.
Lấy Tì Lô Thất Chi Tọa là chính.
Chủ yếu là yên lặng. An trụ. Bất động. Nhập tam ma địa (thiền định).
6️⃣ Khai thị thứ sáu: Khẩu.
Niệm Phật là trọng yếu.
Mật chú là trọng yếu.
Thành tựu pháp là trọng yếu.
Loại bỏ những lời nói sáo rỗng, lời ong bướm, buôn chuyện, nói chuyện thị phi...
7️⃣ Khai thị thứ bảy: Ý.
Sản sinh Đại Lạc.
Sản sinh Quang Minh.
Sản sinh tánh Không.
Lấy Phật Đà thanh tịnh là chính.
Dùng trí huệ và thiện xảo để bảo vệ giới nguyện samaya.
Có thể nói là lấy tam ma địa là trọng yếu.
8️⃣ Khai thị thứ tám: Từ bi.
Lấy lợi tha là chính. Tứ vô lượng tâm.
Yêu kẻ thù của bạn.
Yêu người khác nhiều hơn yêu bản thân.
Từ đó chứng đắc quả vị Bồ Tát và Phật. (Cần thực tiễn việc này.)
Chú ý: Yeshe Tsogyal tương ứng pháp là do Liên Sinh Hoạt Phật lấy terma từ trong não mình mà có.
Pháp Đại Viên Mãn (Phật pháp cửu thừa - chín thứ tự của phái Nyingma) do Phổ Hiền Vương Như Lai truyền cho Ngũ Phương Phật, truyền cho Kim Cang Tát Đỏa Vajrasattva, truyền cho Kim Cang Thủ Bồ Tát Vajrapani, truyền cho Cực Hỉ Kim Cang Prahevajra, truyền cho Diệu Cát Tường Hữu Manjushrimitra, truyền cho Cát Tường Sư Tử Sri Simha, truyền cho Liên Hoa Sinh Đại Sĩ Padmasambhava, truyền vào Tây Tạng cho vua Trisong Detsen và Yeshe Tsogyal.
Tổ sư Tây Tạng của pháp Đại Viên Mãn có ba vị là: Tì Lô Giá Na Vairotsana, Trisong Detsen, Yeshe Tsogyal.
Liên Hoa Sinh Đại Sĩ có hai minh phi chủ yếu là Yeshe Tsogyal và Mandarava, cũng là bạn đạo trên con đường tu hành của Ngài, bạn đạo trên con đường tu hành gọi là minh phi.
Vua Trisong Detsen đã cúng dường minh phi mà mình yêu thích nhất cho Sư Phụ mình. Vua Trisong Detsen có mấy vị minh phi đều là những người rất có căn khí, họ đều theo Liên Hoa Sinh Đại Sĩ học pháp, đặc biệt là Yeshe Tsogyal.
Sư Lợi Tinh Ha đã phân chia pháp Đại Viên Mãn cửu thứ đệ thành bốn loại pháp là: Ngoại mật, nội mật, bí mật, cực mật. Sư Lợi Tinh Ha cũng đã giảng hai nyingtik, một là Không Hành Khandro Nyingtik, chính là pháp mà Liên Hoa Sinh Đại Sĩ đã truyền cho Yeshe Tsogyal, nyingtik chính là tâm yếu khẩu quyết quan trọng nhất, con gọi là “tâm trong tâm”.
Yeshe Tsogyal cũng là một terton. Liên Hoa Sinh Đại Sĩ đã đem những tâm yếu khẩu quyết của Không Hành Khandro Nyingtik và Đại Viên Mãn cửu thứ đệ yêu cầu Yeshe Tsogyal đem chôn giấu ở trong hư không của Nepal, Tây Tạng, Bhutan, ở trong hồ, trong hang đá, giấu hết những Kinh điển này. Yeshe Tsogyal biết rằng Tây Tạng sẽ phải đối mặt với sự diệt Phật, tức là vua Lãng Đạt Mã diệt Phật, cho nên Ngài đã cất giấu toàn bộ pháp Đại Viên Mãn cửu thứ đệ mà Liên Hoa Sinh Đại Sĩ truyền cho. Cuối cùng, Longchenpa tôn giả và Jigme Lingpa tôn giả là những vị terton chủ yếu nhất, hai vị đã tập hợp lại mọi terma thành pháp Đại Viên Mãn cửu thứ đệ. Ngoài ra, Longchenpa tôn giả còn viết thành Longchen Nyingtik.
Yeshe Tsogyal nhờ vào tu hành Phổ Ba Kim Cang bát đại hành pháp mà đắc thành tựu, sau đó Ngài đã dùng phương thức terma để bảo tồn các giáo pháp của Liên Hoa Sinh Đại Sĩ. Phái Nyingma và phái Gelug đều nhận định ngài là Phật Mẫu, cực kì tôn sùng Ngài. Ngài cũng được nhận định là người truyền thừa của giáo pháp Nyingma Không Hành Khandro Nyingtik, và là hóa thân của Kim Cang Hợi Mẫu Vajra Varahi.
Dưới Bát Nhã Phật Mẫu là Kim Cang Hợi Mẫu, dưới Kim Cang Hợi Mẫu là Yeshe Tsogyal. Yeshe Tsogyal và Mandarava đều thuộc về hóa thân của Phật Mẫu.
Bạn thấy Yeshe Tsogyal là một Tổ Sư, nhưng thật ra, căn cứ theo những diễn hóa của Ngài mà nói thì một kiếp trước của Ngài là Thường Đề Bồ Tát (tức là một vị Bồ Tát thường xuyên khóc). Ngoài ra, Yeshe Tsogyal cũng là Kim Cang Du Già Thánh Mẫu, vào thời đại của Phật Thích Ca Mâu Ni thì ngài là Nữ Thần Sông Hằng Ganga, tiền thân của Nữ Thần Sông Hằng chính là Diệu Âm Thiên Nữ Saravasti. Ngoài ra, Ngài còn có một kiếp là Bạch Độ Mẫu - Thất Nhãn Phật Mẫu. Yeshe Tsogyal cũng có thân phận của A Di Đà Phật, vì vậy thật ra lai lịch của Ngài không hề đơn giản.
Trong những lời dạy của Yeshe Tsogyal có nói, Liên Hoa Sinh Đại Sĩ đã khai mở mạch luân của Ngài, để Ngài nhìn thấy đàn thành, không phải là đàn thành ở bên ngoài (không phải là đàn thành mà chúng ta sắp đặt mà ra), mà là đàn thành thuộc về nội tại. Thượng Sư đã gia trì cho Yeshe Tsogyal để Ngài có thể nhìn thấy được đàn thành trên thân thể mình, cảm giác này gọi là xuất hiện đàn thành thân mạch của đạo xuất thế gian - một trong bốn loại đàn thành.
Liên Sinh Pháp Vương khi mới tập Mật giáo vô cùng tôn kính Liên Hoa Sinh Đại Sĩ, Ngài đã chuẩn bị cúng phẩm phong phú và cầu nguyện Liên Hoa Sinh Đại Sĩ. Trong thiền định, Liên Hoa Sinh Đại Sĩ và Yeshe Tsogyal đã cùng xuất hiện. Liên Sư đã nuốt Pháp Vương vào trong bụng, rồi lại đẩy Ngài ra từ song vận mật luân.
Liên Hoa Sinh Đại Sĩ nói:
”Anh chính là con ta.”
Pháp Vương nói:
”Nguyện gánh vác.”
Thế là, Pháp Vương đã được Liên Hoa Sinh Đại Sĩ và Yeshe Tsogyal phóng quang gia trì. Đây là truyền thừa thậm thâm.
Nguồn: True Buddha School
Nguồn biên dịch: chanphat.org